Hiện nay, Bình Phước là một trong những địa bàn có diện tích cây hồ tiêu lớn nhất cả nước. Song, nhiều hộ dân nơi đây đang rơi vào cảnh nợ nần, vì hồ tiêu bỗng dưng chết hàng loạt, năng suất tiêu thấp. Cùng với huyện Lộc Ninh, Bù Đốp được coi là 1 trong 2 huyện “thủ phủ” của cây hồ tiêu của Bình Phước với diện tích trên 4.500 ha.
Người dân trồng xen cao su và nỗ lực cứu diện tích tiêu còn lại.
Bà con nông dân trồng hồ tiêu tại huyện biên giới Bù Đốp, tỉnh Bình Phước đang “đứng ngồi không yên” vì diện tích cây tiêu chết đang lan rộng trên nhiều xã. Theo thống kê, từ đầu năm 2018 đến nay đã có trên 150 ha hồ tiêu bị chết chưa rõ nguyên nhân, nặng nhất là tại địa bàn các xã Tân Thành, Tân Tiến, Thanh Hòa… gần đây, bà con nông dân chịu tổn thất khá lớn do giá cả liên tục “lao dốc”, chỉ còn bằng 50% giá so với niên vụ năm 2016. Đáng lo hơn, gần đây các vườn hồ tiêu đang cho thu hoạch xuất hiện thực trạng chết héo cả vườn khiến nông dân “thủ phủ” hồ tiêu vô cùng điêu đứng.
Hộ ông Ngô Văn Sang (ấp Tân Định, xã Tân Thành) có 1.800 trụ tiêu chết. Cả vườn tiêu đang xanh tốt đột nhiên vàng héo lá rồi chết dần dần; gây thiệt hại tới 400 triệu đồng cho gia đình. Tuy nhiên, bà con vẫn chưa tìm được nguyên nhân khiến cây tiêu chết hàng loạt.
Cũng rơi vào hoàn cảnh tiêu chết, nhà nông Trần Thị Yến (ấp Tân Hòa, xã Tân Tiến) lâm vào cảnh nợ hơn 500 triệu đồng vay đầu tư 2,5 ha hồ tiêu. Bà Yến cho biết, cả vườn hồ tiêu lên đến 4.500 trụ đã trồng cách đây 4 năm cho thu hoạch gần 10 tấn. Vườn tiêu đang xanh tốt nhưng từ đầu năm 2018 đến nay bắt đầu chuyển lá úa vàng, rụng khô héo rồi chết hết cả vườn. Hiện gia đình không biết xoay sở cách nào để cứu vườn hồ tiêu bạc tỷ này.
“Sau khi thấy vàng lá, gia đình có mua thuốc theo hướng dẫn để phun xịt nhằm cứu cây nhưng không ăn thua”, bà Yến tỏ ra lo lắng.
Trong chuyến khảo sát về thực trạng cây hồ tiêu chết tại nhiều xã trong huyện, Bí thư Huyện ủy Bù Đốp Hà Anh Dũng yêu cầu tổ chức hội thảo đầu bờ ngay tại các vườn hồ tiêu bị chết để giúp nhà nông.
Ông Hà Anh Dũng cho biết: “Trước thực trạng trên, các ngành chuyên môn đã có buổi hội thảo để hướng dẫn bà con cách cứu tiêu. Tuy nhiên thực tế thì không phải vườn nào cũng cứu được. Thời gian tới, người dân nên cải tạo lại đất vườn, thay đổi cây trồng cho phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu. Chúng tôi sẽ quan tâm, định hướng cho người dân những khu vực thuận lợi để chuyển sang trồng cây ăn trái nhằm phá thế độc canh. Mỗi hộ gia đình có thể nghiên cứu trồng xen canh, trồng đa cây trồng kết hợp với chăn nuôi nhằm ổn định cuộc sống.”
Theo đánh giá ban đầu của tỉnh Bình Phước: Nguyên nhân tiêu chết là do niên vụ tiêu năm 2015-2016 bị hạn hán nghiêm trọng. Đến niên vụ 2016 -2017, mưa nhiều kèm theo lốc xoáy liên tục. Một số vườn tiêu bị gãy đổ gây tổn thương bộ rễ cây nên khó phát triển. Mặt khác, độ ẩm đất và không khí tăng cao tạo điều kiện cho nấm bệnh gây hại. Cùng với đó, một số diện tích tiêu trồng trên đất trũng ngập úng khi mưa nhiều.
Hiện Huyện Bù Đốp đang yêu cầu các ngành chuyên môn của tỉnh hỗ trợ về giải pháp phát triển cây hồ tiêu. Đơn vị khuyến nông cần sớm hướng dẫn sớm kỹ thuật, cách cải tạo lại đất vườn, thay đổi cây trồng phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu ở vùng biên giới Bù Đốp, đồng thời khuyến khích bà con chuyển đổi mô hình cây trồng, đặc biệt là cây ăn trái cho năng suất cao để phá thế độc canh cây hồ tiêu đang bấp bênh.
