Dù chỉ to bằng hai ngón tay nhưng cá mang rổ (còn đọc là mê rổ), loài cá được mệnh danh là những cung thủ dưới nước có thể phun những tia nước mạnh, chính xác xa đến 2m để hạ gục con mồi trên không.
Sau khi phun nước vào mục tiêu, cá mang rổ còn có thể bay lên không trung để táp con mồi – Ảnh: Đình Tuyển
Bè cá Bảy Bon, một trong những bè cá du lịch nằm giữa sông Hậu, cạnh cồn Sơn, quận Bình Thủy, TP.Cần Thơ, nơi chủ bè đang nuôi và cho sinh sản hàng trăm cá thể cá mang rổ.
Đây là loài cá khá đặc biệt, có thể sống trong cả môi trường nước ngọt và nước mặn. Hiện nay, ở ĐBSCL, cá mang rổ sống trong tự nhiên không còn nhiều. Thỉnh thoảng, ngư dân đánh bắt nơi sông cùng với những loại cá, tôm khác. Loài cá này có hình dáng tương tự như cá rô biển nhưng đầu dài và miệng nhỏ, hai mắt sáng màu vàng nhạt.
Vảy cá me rổ màu bạc lấp lánh, lưng và đuôi vàng nhạt, trên thân điểm lấm tấm những chấm tròn màu đen rất đẹp mắt. Loài cá này chủ yếu sống nơi tầng nước mặt, thích bơi ngược dòng, nơi nước chảy mạnh.
Các mang rổ là loài cá có thể sống ở cả môi trường nước ngọt và nước mặn – Ảnh: Đình Tuyển
Đặc điểm thú vị nhất của cá mang rổ là chúng sở hữu cái miệng có cấu tạo đặc biệt, có thể tạo ra áp suất lớn để phun những tia nước mạnh với độ chính xác cực cao. Từ khả năng thiên phú đó, cá mang rổ có thể bắt mồi bằng cách phun nước vào côn trùng và động vật nhỏ trên cây hoặc đất để chúng rơi xuống nước.
Cá mang rổ phun tia nước vào con mồi với độ chính xác cực cao – Ảnh: Đình Tuyển
“Cá thường neo theo những rặng cây bần đề săn mồi. Khi phát hiện con mồi ở tầm bắn, nó ngậm nước trong họng, tạo thành một áp suất lớn rồi bắn nước lên, làm con mồi rớt xuống nước và nó sẽ ăn thịt. Những con cá mang rổ trưởng thành có thể bắn chính xác ở khoảnh cách đến 2m”, anh Lý Hậu, người đang nuôi dưỡng cá mang rổ ở bè cá Bảy Bon cho biết.
Con mồi ưa thích của cá mang rổ là côn trùng, dế, cào cào, châu chấu… – Ảnh: Đình Tuyển
Cũng theo anh Hậu, chính nhờ khả năng hạ gục con mồi độc đáo trên, cá mang rổ còn được gọi là cá cung thủ, cá thiện xạ, thậm chí còn được ví von như những nhà vô địch Thế vận hội trong môn bắn cung. Ngoài khả năng xuất chiêu thiện xạ trên, cá mang rổ còn có thể nhảy cao lên mặt nước với khoảng cách gấp 5 – 7 lần chiều dài của cơ thể để táp con mồi trên không.
Ngoài khả năng phun nước như tên bắn, cá mang rổ còn có thể bay cao lên mặt nước để táp mồi – Ảnh: Đình Tuyển
Theo các tài liệu khoa học, khả năng săn mồi cừ khối của cá mang rổ còn xuất phát từ việc loài cá này biết tận dụng động lực học của nước để tạo ra lực phun chứ không đơn thuần là dùng những phần cơ nội tại trên cơ thể. Cụ thể khi phun nước cá mang rổ đã điều chỉnh vận tốc tia nước trong lúc phun để biến đổi hình dạng tia nước khi di chuyển trên không. Luồng nước phun ra mạnh gấp 6 lần so với lực cơ hàm của cá.
